2. Voorbereiden van de laag met gemeenten voor

We beginnen met het laden van de data.

1. Open QGIS Desktop met een leeg project.

2. Installeer de PDOK Services plugin via de Plugins Manager: ga in het menu naar Plugins | Manage and Install Plugins om de plugins manager te vinden. Zoek daar naar PDOK en installeer de plugin. Sluit het dialoogvenster na installatie.


3. Klik op het PDOK Services  icoontje in de toolbar.

Zoals je ziet geeft de PDOK Services plugin toegang tot duizenden open datalagen voor Nederland. Ze zijn beschikbaar via verschillende OGC-services (WMS, WFS). Denk hierbij aan digitale hoogtemodellen met hoge resolutie (AHN) en bijvoorbeeld luchtfoto's. Hier moeten we zoeken naar de WFS-laag met recente statistieken voor gemeenten. WFS, omdat we de vectorgegevens nodig hebben. Onthoud dat WMS alleen een gerenderd beeld geeft en niet de data.

4. Typ in het veld bij Zoeken :

gemeenten wfs

In het vak onderaan worden de metadata gepresenteerd. Het laat zien dat de laag de statistieken 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bevat.

5. Klik bij Laag toevoegen op Standaard om de laag aan het Layers panel toe te voegen. Klik op Close om het dialoogvenster te sluiten.

QGIS zal nu de laag met een random kleur weergeven in de map canvas.

Deze laag bevat de polygonen van gemeenten met en zonder waterlichamen. Voor de visualisatie hebben we alleen de grenzen nodig zonder de waterlichamen.

De laag is groot, dus het is beter om de attributentabel nu niet te openen om de velden te controleren. In plaats daarvan gebruiken we de laageigenschappen.

6.Klik In het Layers panel met de rechter muisknop op de gemeenten laag en kies Properties... in het contextmenu.

In de Fields sectie van de Information tab kan je de velden in de attribuuttabel zien.

Er is een veld voor water. We kunnen dat gebruiken om de polygonen te selecteren die de waterlichamen niet omvatten. We berekenen later het aantal personen per huishouden. Dan gebruiken we het veld aantalInwoners en het veld aantalHuishoudens.

7. Klik op Cancel om het dialoogvenster te sluiten.

8. Klik op de zwarte pijl naast het icoontje in de Attributes toolbar en kies Select Features by Expression in het drop-down menu. We gebruiken dit in plaats van het openen van de grote attribuuttabel van deze laag.


9.Vouw in het dialoogvenster Select by Expression in het middelste paneel Fields and Values uit en klik op water. Klik in het rechterpaneel op All Unique en wacht op het resultaat.

Het veld water in de attributentabel bevat de waarden B, JA en NEE. Het is duidelijk dat we de polygonen met NEE moeten selecteren.

10. Dubbelklik op water om het toe te voegen aan Expression. Klik vervolgens op het is gelijk teken en dubbelklik op NEE om het toe te voegen aan Expression.

De expression moet er nu zo uit zien:

"water" = 'NEE'

Merk op dat de dubbele aanhalingstekens voor veldnamen en de enkele aanhalingstekens voor strings zijn.

11. Klik nu op Select Features om de polygonen zonder water te selecteren.

12. Klik op Close om het dialoogvenster te sluiten.

De geselecteerde gemeenten zijn nu geel gemarkeerd in het kaartvenster.

Nu kunnen we de geselecteerde polygonen van de WFS-laag exporteren naar een GeoPackage, zodat we deze gemakkelijk kunnen gebruiken in verdere berekeningen.

13. In de Layers panel klik met de rechter muisknop op de gemeenten laag en selecteer Export | Save Selected Features As... in het contextmenu.

14. Sla de laag op in een GeoPackage met de naam gemeenten.gpkg in de folder op je harde schijf die gebruikt om data voor deze oefening op te slaan. Geef de laag de naam gemeenten zonder water.


15. Klik op OK om de laag te exporteren en te laden in het kaartvenster.

16. Verwijder de gemeenten laag uit het Layers panel (klik met de rechtermuisknop op de laag en kies Remove Layer... uit het contextmenu. Klik op OK om het te bevestigen).

Nu is onze laag klaar voor berekeningen. Vergeet niet om geregeld je projecten op te slaan. Je kunt het project opslaan in de GeoPackage om alles bij elkaar te houden.

17. Ga in het menu naar Project | Save To | GeoPackage...

18. Klik bij Connection op het icoontje en selecteer de eerder gemaakte gemeenten.gpkg GeoPackage.

19. Typ bij Project de naam van het project, bijvoorbeeld huishoudens. Klik OK om het project op te slaan.



In de volgende sectie gaan we het aantal bewoners per huishouden berekenen voor iedere gemeente.